Laboratorio di analisi testuale

a. Senones et reliqui Galli, qui finitimi Belgis erant, de his rebus Caesarem certiorem fecerunt. (da Caes.)

b. Me una (unus, “uno solo”) haec res torquet (torqueo, ēre, “tormentare”): Pompeium non secutus sum. (Cic.)

c. Haec sententia accepta est. (Liv.)

d. Fuit haec gens fortis, dum Licurgi leges vigebant. (Cic.)

e. Huius facta, illius dicta laudantur. (Cic.)

f. Namque ipsorum naves ad hunc modum factae armataeque sunt. (Caes.)

g. Caesar ipse, quamquam illis erat iratus, tamen propter singularem eius civitatis gravitatem et fidem iracundiam remisit (remitto, ĕre, “tralasciare”). (Cic.)

h. Multa erat auctoritas et vetustas illius religionis. (da Cic.)

AT1 Fai l’analisi del periodo delle frasi a, d e g.

AT2 Inserisci nella tabella e analizza come richiesto gli aggettivi e i pronomi determinativi e dimostrativi presenti nelle frasi.

AT3 Analizza le forme del sostantivo res che trovi nelle frasi.

AT4 Analizza come richiesto tutti i sostantivi della terza declinazione che trovi nelle frasi (esclusi i nomi propri).

AT5 Trasforma al passivo le seguenti frasi.

a. Senones et reliqui Galli, qui finitimi Belgis erant, de his rebus Caesarem certiorem fecerunt.

b. Caesar ipse propter singularem eius civitatis gravitatem et fidem iracundiam remisit.

c. Me una haec res contristat et torquet.

d. Auctoritatem et vetustatem illius religionis omnes agnoscunt.

AT6 Trasforma all’attivo le seguenti frasi.

a. Haec sententia a senatu populoque Romano accepta est.

b. Huius facta, illius dicta ab omnibus rerum scriptoribus laudantur.

c. Naves ad hunc modum factae armataeque ab ipsis sunt.

AT7 Trasforma al plurale le seguenti frasi.

a. Consul hanc sententiam accepit.

b. Fuit haec gens fortis atque audax.

c. Huius crimen damnabitur, illius integra actio laudabitur.

d. Hic erat sectator (sectator = seguace, discepolo) illius religionis.

AT8 Declina i seguenti sintagmi.

  Prova con Cesare

L’excursus che Cesare inserisce, a scopo propagandistico, nel VI libro del De bello gallico, tratta degli usi e degli ordinamenti delle due popolazioni nemiche, Galli e Germani. Nel passo riportato, in particolare, l’autore passa in rassegna gli dèi venerati dai Galli, iden­tificandoli con le divinità romane.

Le divinità dei Galli

Deum maxime (“soprattutto”) Mercurium colunt. Huius sunt plurima simulacra: hunc omnium inventorem artium ferunt, hunc viarum atque itinerum ducem, hunc ad quaestus pecuniae mercaturasque habere vim magnam arbitrantur. Post hunc Apollinem et Martem et Iovem et Minervam. De his eandem fere, quam reliquae gentes, habent opinionem: Apollo morbos depellit, Minerva operum atque artificiorum initia tradit, Iuppiter imperium caelestium tenet, Mars bella regit. Huic, cum proelio dimicare constituerunt, ea quae bello ceperunt devovent: cum superaverunt, animalia capta immolant reliquasque res in unum locum conferunt.