Laboratorio di analisi testuale

  Laboratorio di analisi testuale

I Consoli romani sconfiggono gli Equi

Dum apud Antium haec geruntur, interim Aequi, robore iuventutis praemisso, Tusculi arcem improvise nocte capiunt: cum reliquo exercitu haud procul moenibus Tusculi considunt. Hac re celeriter Romam nuntiata et ab Roma in castra Antium perlata, movent Romanos. Consul Fabius, omissis omnibus rebus, praedam ex castris raptim Antium convehit; ibi modico praesidio relicto, citatim (“rapidamente”) agmen Tusculum ducit. Nihil praeter arma milites secum ferre licet; commeatum ab Roma consul Cornelius subvehit.

Aliquot menses Tusculi bellatum est. Parte exercitus consul castra Aequorum oppugnabat, sed vi nunquam eo subiri potuit: fames postremo inde detraxit hostem. Postquam ad extremum ventum est, Aequi inermes nudique omnes sub iugum a Tusculanis missi sunt. Hos, dum ignominiosa fuga domum se recipiunt, Romanus consul in Algido monte consecutus est, ad unum omnes occidit. Et alter consul, pulso hoste, et ipse ab Urbe profectus est.

(da Livio)

AT1 Completa la traduzione delle tre frasi di esempio nel box linguistico.


a. Una volta all’anno 

 


b. Visse tanto a lungo quanto 

 


c. Trascorre la vita lieto colui 

 

AT2 Trasforma al perfetto i verbi che nel brano sono al presente e trasforma al presente quelli che sono all’imperfetto e al perfetto.

AT3 Trascrivi i verbi impersonali e traducili.


 

Verbo impersonale

Traduzione

a.

   

b.

   

c.

   

AT4 Trasforma all’attivo la seguente frase.


a. Aequi inermes nudique omnes sub iugum a Tusculanis missi sunt.

 

 >> pagina 360 

AT5 Trasforma al passivo le frasi seguenti.


a. Tusculi arcem improvise nocte capiunt.

 


b. Commeatum ab Roma consul Cornelius subvehit.

 


c. Parte exercitus consul castra Aequorum oppugnabat.

 


d. Fames postremo inde detraxit hostem.

 

AT6 Traduci il brano sul quaderno.

  Prova con Cesare

Il brano è tratto dal De bello civili, in cui Cesare racconta della guerra contro Pompeo. Petreio e Afranio sono gli ambasciatori di Pompeo in Spagna. Cesare riporta le loro argomentazioni a favore di un attacco militare in pieno giorno e non di notte: le tenebre infatti rendono i soldati più timorosi e meno disposti a svolgere il proprio dovere; di giorno, invece, davanti agli occhi di tutti e soprattutto dei tribuni e dei centurioni, ognuno è spinto a combattere dal senso di vergogna. Inoltre, solo in questo modo si sarebbe salvato il grosso dell’esercito e si sarebbe raggiunto il luogo che si voleva conquistare.

Gli ambasciatori di Pompeo vogliono sferrare un attacco

Disputatur in consilio a Petreio atque Afranio et tempus profectionis quaeritur. Plerique censebant noctu iter facere et posse prius ad angustias veniri. Alii, quod pridie noctu conclamatum erat in Caesaris castris, argumenti sumebant loco non posse clam exiri. [Dicebant] Circumfundi noctu equitatum Caesaris atque omnia loca atque itinera obsidere; nocturnaque proelia opportuna non esse: perterritum militem in civili dissensione timori magis quam religioni consulere. At lucem multum per se pudorem omnium oculis, multum etiam tribunorum militum et centurionum praesentiam afferre; his rebus coerceri milites et in officio contineri. Quare opus esse interdiu perrumpere: etsi aliquo accepto detrimento, tamen summa exercitus salva locum capi posse. Haec vincit in consilio sententia, et prima luce postridie constituunt proficisci.

Sic!
Sic!
Grammatica latina per il primo biennio