Laboratorio di analisi testuale

  Laboratorio di analisi testuale

Ranae regem petunt

Cum Athenarum arcem tyrannus occupavit Pisistratus, tristem servitutem flebant Attici (non quia crudelis ille, sed quoniam grave omne insuetis onus est) et queri coeperant1, Aesopus talem tum fabellam rettulit.

Ranae, vagantes liberis paludibus, clamore magno petivēre a Iove regem, qui dissolutos mores vi compescere poterat. Pater deorum risit atque illis dedit parvum tigillum, quod subito terruit pavidum genus. Postquam hoc mersum limo iacuit diutius, forte rana tacite profert e stagno caput, et explorato rege cunctas evocat. Illae timore posito alium rogare regem ad Iovem voluerunt, quoniam inutilis erat qui datus erat. Tum misit illis hydrum, qui dente aspero corripere coepit ranas. Frustra necem fugitant inertes; vocem praecludit metus. Furtim igitur per Mercurium ab Iove auxilium petunt. Tunc contra deus: «Quia noluistis vestrum ferre» inquit2 «bonum, malum perferte». Vos quoque, o cives, Aesopus ait2 (“disse”), hoc parvum malum sustinete.

(da Fedro)

AT1 Trascrivi adesso i verbi all’infinito e coniugali nella tabella successiva come richiesto.


 

Infinito

a.

 

b.

 

c.

 

d.

 

e.

 

 

Persona

Indicativo perfetto

Congiuntivo perfetto

Indicativo

piuccheperfetto

Congiuntivo piuccheperfetto

a.

1a p. s.

       

b.

2a p. s.

       

c.

1a p. p.

       

d.

3a p. p.

       

e.

2a p. p.

       

 

Persona

Indicativo perfetto

Congiuntivo perfetto

Indicativo

piuccheperfetto

Congiuntivo piuccheperfetto

a.

2a p. s.

       

b.

1a p. s.

       

c.

2a p. p.

       

d.

1a p. p.

       

e.

3a p. s.

       

 

Persona

Indicativo perfetto

Congiuntivo perfetto

Indicativo

piuccheperfetto

Congiuntivo piuccheperfetto

a.

2a p. p.

       

b.

2a p. p.

       

c.

3a p. s.

       

d.

2a p. p

       

e.

1a p. p.

       

 

Persona

Indicativo perfetto

Congiuntivo perfetto

Indicativo

piuccheperfetto

Congiuntivo piuccheperfetto

a.

3a p. s.

       

b.

1a p. p.

       

c.

1a p. s.

       

d.

3a p. s

       

e.

2a p. s.

       

 >> pagina 435 

AT2 Riporta nella tabella solo i verbi all’indicativo attivo (esclusi inquit e ait) e all’imperativo, analizzali e scrivi nelle colonne a fianco le forme corrispondenti del congiuntivo perfetto e piuccheperfetto attivi.


 

Indicativo

Tempo e persona

Congiuntivo perfetto

Congiuntivo piuccheperfetto

a.

       

b.

       

c.

       

d.

       

e.

       

f.

       

g.

       

h.

       

i.

       

j.

       

k.

       

l.

       

m.

       

n.

       

o.

       

p.

       

q.

       

r.

       

s.

       

t.

       

u.

       

v.

       

w.

       

AT3 Traduci il brano sul quaderno.

 >> pagina 436 

  Prova con Cesare

Nel corso delle campagne in Gallia, l’esercito di Cesare si scontra con un’antica popolazione celtica, i Veneti, che viene sottomessa a Roma. Nel capitolo 18 del terzo libro del De bello Gallico, qui riproposto con alcune varianti, Cesare descrive l’astuta mossa del legato Titurio Sabino, che si serve di una spia per convincere i nemici ad agire, illudendoli di poter facilmente vincere i Romani. Troviamo una frase di Cesare divenuta proverbiale: «Libenter homines id quod volunt credunt», che dimostra la propensione dell’autore a indagare la natura umana.

Strategia di Titurio Sabino

Hac confirmata opinione Titurius Sabinus timoris idoneum quendam (“un tale”) hominem et callidum deligit, Gallum, ex iis quos auxilii causa secum habebat. Huic magnis praemiis pollicitationibusque persuadet et quid fieri velit1 edocet. Hic ubi pro perfuga ad eos venit, timorem Romanorum proponit, de angustiis quibus ipse Caesar a Venetis premitur docet, proxima nocte Sabinum clam ex castris exercitum educturum esse eos certiores facit et ad Caesarem auxilii causa profecturum esse. Ubi hoc auditum est, conclamant omnes se occasionem non amittere et negotium bene gerere: ad castra iri oportere. Multae res ad hoc consilium Gallos hortabantur: superiorum dierum Sabini cunctatio, perfugae confirmatio, inopia cibariorum, cui rei parum diligenter ab iis erat provisum, spes Venetici belli, et quod fere libenter homines id quod volunt credunt. His rebus adducti, hac re impetrata, laeti quod explorata victoria sarmentis virgultisque collectis, quibus fossas Romanorum complent, ad castra pergunt.

(da Cesare)

Sic!
Sic!
Grammatica latina per il primo biennio